Nederland moet dringend in actie komen om kinderrechten beter na te leven. Dat stelt het VN-Kinderrechtencomité in een zojuist verschenen beoordeling van de Nederlandse situatie. Het comité presenteert een flinke lijst aan zorgen en verbeterpunten, onder meer over geweld tegen kinderen, de toeslagenaffaire, migratie, de gevolgen van klimaatverandering en digitale kinderrechten.
Elk land dat het VN-Kinderrechtenverdrag heeft geratificeerd, legt iedere vijf jaar verantwoording af aan het Kinderrechtencomité van de Verenigde Naties over hoe het gaat met de kinderrechten in dat land. Het is de vijfde keer dat het comité met aanbevelingen voor Nederland komt.
Toeslagenaffaire
Het VN-comité vindt dat Nederland en het gehele Koninkrijk op een flink aantal punten dringend moeten verbeteren. Zo zijn er grote verschillen tussen Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten. Ook zijn er regionale verschillen binnen Nederland in de toegang die kinderen en jongeren hebben tot gezondheidszorg, onderwijs, sociale bijstand en jeugdzorg. Het maakt een verschil in welke gemeente een kind woont en dat heeft grote gevolgen voor kinderen in kansarme situaties. Ook het hoge aantal uithuisplaatsingen in Nederland is zorgelijk, waarbij specifiek de toeslagenaffaire wordt genoemd. Schulden mogen geen reden zijn voor uithuisplaatsing, aldus het comité. Kinderen die door de toeslagenaffaire gedupeerd zijn, moeten kunnen rekenen op compensatie en psychosociale hulp.
Ook stelt het VN-comité dat kinderen zelfstandig aanspraak moeten kunnen maken op sociale zekerheid. Nu is dat niet altijd het geval.
Geweld en digitale kinderrechten
Nederland moet dringend actie ondernemen om geweld tegen kinderen tegen te gaan, ook online. Het aantal kinderen dat slachtoffer is van mishandeling, misbruik en (seksuele) uitbuiting, is nog altijd schrikbarend hoog. Het VN-comité besteedt speciale aandacht aan digitale kinderrechten, omdat kinderen beter moeten worden beschermd tegen schadelijke content en online risico’s.
Klimaat
Voor het eerst noemt het VN-Kinderrechtencomité in haar aanbevelingen ook de gevolgen van klimaatverandering voor kinderen. De deskundigen zijn bezorgd over het feit dat Nederland het hoogste aantal kinderen met astma door luchtvervuiling heeft in Europa en roept de Nederlandse overheid dringend op om maatregelen te nemen.
Asielopvang
Ook heeft het VN-comité zorgen over de wijze waarop Nederland omgaat met kinderen in de asielopvang, in het bijzonder in de noodopvang. Nederland moet kindvriendelijke asielopvang kunnen garanderen en het aantal verhuizingen van kinderen in de asielopvang zo veel mogelijk beperken.
Eerdere aanbevelingen
Het VN-comité is bezorgd over het gebrek aan kennis over kinderrechten bij kinderen en professionals. Het benadrukt, net als in 2015, het belang van een ‘kinderrechtentoets’ (Child Rights Impact Assessment) die laat zien wat de mogelijke gevolgen zijn van wetgeving en beleid voor kinderen en jongeren. Zo’n toets kan negatieve gevolgen voorkomen. Ook zouden kinderen en jongeren vaker moeten kunnen meepraten over besluiten die hen aangaan. Het comité heeft Nederland meermaals gevraagd om het Optioneel Protocol inzake een Communicatieprocedure te ratificeren. Daarmee hebben kinderen de mogelijkheid om een klacht in te dienen als een land hun kinderrechten schendt. Dat is nu in Nederland niet mogelijk.
Positief
Het VN-Kinderrechtencomité is wel positief over de uitbreiding van artikel 1 van de Grondwet met een verbod op discriminatie op grond van seksuele geaardheid of handicap. Ook de invoering van de Wet Zorgplicht Kinderarbeid, het verbod op lijfstraf thuis op Aruba, Bonaire, Saba en Sint Eustatius, de ondertekening van het Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap, en het aanstellen van een Nationaal coördinator tegen discriminatie en racisme zijn positief ontvangen.
Bron: Kinderrechten.nl