Home > De Jeugdarts > Opleiding & vernieuwing

Hoe jonge artsen te laten kennismaken met het werk van jeugdarts? 

JGZ-organisaties staan op dit moment voor grote uitdagingen, waaronder het vinden van een oplossing voor het tekort aan jeugdartsen. Om een grotere instroom van jonge artsen in de JGZ te bewerkstelligen liggen enorme kansen bij het faciliteren van meer en kwalitatief goede coschappen.

Het lopen van een coschap ‘Sociale Geneeskunde’ is voor studenten meestal de enige gelegenheid om met de JGZ in aanraking te komen en te enthousiasmeren voor een loopbaan in dit veld. De literatuur leert ons dat wanneer studenten een coschap in een bepaald vak lopen, er ook meer kans is dat zij het vakgebied overwegen voor hun toekomstige carrière. Deze kans willen we dan ook met beide handen aangrijpen.

Ter ondersteuning van JGZ-organisaties voor een kwalitatief goed en toekomstbestendig coschap binnen de JGZ heeft de werkgroep ‘kansen voor Co’s’, een notitie geschreven en is een toolbox ontwikkeld. Dit is een eerste aanzet voor de werving van meer artsen in de JGZ. De notitie en toolbox worden gelanceerd tijdens een webinar op 11 september 2023 van 16.00 -17.30 uur, met de concept titel:“ Kansen voor Co’s , – JGZ als opleidingsinstituut. Uitnodigingen daarvoor volgen nog.

Ben je minimaal basisarts en wil je ook jeugdarts worden?
De jeugdarts ziet alle kinderen gedurende hun ontwikkeling en heeft een cruciale rol in het tijdig opsporen en signaleren van eventuele afwijkingen of andere factoren die van invloed kunnen zijn op de ontwikkeling van de jeugdige. Heb jij affiniteit met deze doelgroep of wil je weten of het beroep van jeugdarts bij jou past? Doe dan de geaccrediteerde Introductiecursus Jeugdgezondheidszorg 0 – 18 jaar! In deze module leer je de basiskennis en -vaardigheden die je nodig hebt om een start te maken in het brede en interessante werkveld van de jeugdarts.

Inschrijven voor de introductiecursus gaat via de NSPOH. De introductiecursus JGZ 0-18 jaar start 3-4x per jaar. Voor meer informatie over de introductiecursus en de geplande cursussen kun je contact opnemen met de NSPOH.

De cursuslocatie: Utrecht en online (en bij voldoende aanvraag ook in Zwolle)

Hoe word je jeugdarts KNMG?

Profielopleiding JGZ (1e fase)

Artsen volgen hiervoor de eerste fase van de opleiding tot arts Maatschappij en Gezondheid (M&G), profiel JGZ. Deze tweejarige opleiding, bij voltijdse aanstelling, wordt in Nederland op meerdere plaatsen aangeboden door twee opleidingsinstituten: TNO en de NSPOH.

Obesitas, kindermishandeling, preventie in de 1e 1000 dagen van het leven voor een kansrijke start, antibiotica-resistentie, Q-koorts of de gevolgen van armoede op de gezondheid van mensen. Onderwerpen waar artsen Maatschappij + Gezondheid zich mee bezighouden zijn veelzijdig en altijd relevant. Daarbij richten ze zich de ene keer op een specifiek onderwerp of een bepaalde groep mensen. Maar uiteindelijk zetten zij zich altijd in voor de gezondheid van de hele bevolking.

Landelijk werkgeverschap
Omdat de instroom van artsen in de opleiding onvoldoende is om de behoefte aan opgeleide artsen in het werkveld te vervullen, heeft het ministerie van VWS een aantal vernieuwingen doorgevoerd. Eén daarvan is dat de arts in opleiding tot specialist (aios) M+G vanaf 1 januari 2019 in dienst komt van één werkgever, de SBOH. Dit landelijk werkgeverschap is al gebruikelijk bij een groot aantal medisch specialismen, zoals de huisartsengeneeskunde en ouderengeneeskunde. Vanaf 2019 is het landelijk werkgeverschap ook van kracht voor de profielopleidingen jeugdarts, arts infectieziektebestrijding, arts tuberculosebestrijding, arts medische milieukunde en forensisch arts, en de hierbij horende tweede fase.

Wil je solliciteren naar een opleidingsplaats? Er is een landelijke selectieprocedure die door de stichting SOGEON wordt gecoördineerd. Informatie over de selectieprocedure vind je op www.artsmg.nl. Als aios in deze profielopleiding kom je in dienst van SBOH

Bruggen bouwen
Een andere vernieuwing is dat de opleiding tot arts M+G wordt aangepast. Grootste verandering is dat aios meer ruimte krijgen om bruggen te bouwen. Niet alleen tussen de klinische zorg en de sociale geneeskunde, maar ook tussen het sociale domein en de publieke gezondheidszorg, en tussen de verschillende profielen/deskundigheidsgebieden M+G. Er is daarnaast veel aandacht voor academisering binnen het vakgebied. Concreet betekent de vernieuwing van het curriculum dat er meer (klinische) stages en keuzestages in de opleiding worden ingebouwd. Zo zorgen we voor verbreding van het vakgebied en leiden we artsen op voor de toekomst.

Eendrachtige samenwerking
Het verandertraject is in eendrachtige samenwerking opgepakt door de opleidingsinstituten (NSPOH en TNO), KAMG, GGD GHOR Nederland, ActiZ en LOSGIO, onder aansturing van het ministerie van VWS. Ook de opleidingsinstellingen zijn enthousiast, wat blijkt uit de hoeveelheid opleidingsplekken die zij beschikbaar stellen.

Het capaciteitsorgaan sociale geneeskunde heeft in 2021 een vervroegd advies opgesteld op verzoek van VWS wegens een tekort aan opleidingsplaatsen 2e fase Jeugdgezondheidzorg en artsen Infectieziekten bestrijding.

Om (aankomende) aios te informeren over de veranderingen én om hen te informeren en inspireren, heeft Stichting SOGEON de website www.artsmg.nl gelanceerd. De site biedt actuele informatie over de opleiding tot arts M+G, antwoorden op veelgestelde vragen en ervaringsverhalen van aios en (profiel)artsen Maatschappij + Gezondheid. Ook kunnen artsen via de website solliciteren naar een opleidingsplaats tot arts M+G.

De opleiding

Tijdens de opleiding wordt toegewerkt naar het competentieprofiel van de jeugdarts volgens het CANMEDS-model. Basisartsen worden uitgerust om het BasisPreventieAanbod (BPA) zelfstandig uit te kunnen voeren in de praktijk. De opleiding is duaal van opzet en bestaat uit een theoretisch deel (grotendeels in de vorm van cursorisch onderwijs) en een praktijkgericht deel. De inhoud van de profielopleiding is landelijk vastgesteld door het CSG (College Sociale Geneeskunde). Het cursorisch onderwijs wordt gegeven door ervaren docenten met kennis van het werkveld JGZ.De praktijkopleiding is competentiegericht leren. Iedere AIOS geeft zijn eigen opleiding vorm door in een Persoonlijk Opleidingsplan die competenties op te nemen waar tijdens de opleiding aan gewerkt wordt. De kritische beroepsactiviteiten (KBA) vormen de kern van het beroep van de jeugdarts. De jeugdarts die alle KBA’s zelfstandig kan uitvoeren heeft het eindniveau van de opleiding bereikt. Dit doel wordt bereikt door het uitwerken van praktijkopdrachten, lopen van stages en volgen van keuzeonderwijs.

Praktijkopdrachten kunnen eventueel worden gedaan binnen de AJN, overleg met je praktijkopleider en neem vervolgens contact op met secretariaat@ajnjeugdartsen.nl.

Naar begin pagina

Registratie

Bij aanvang van de opleiding dient de aios zich in te schrijven in het opleidingsregister van de (RGS). Hier zijn kosten aan verbonden. Succesvolle afronding van de 1e fase leidt tot registratie bij de RGS als jeugdarts-KNMG. Ook hieraan zijn kosten verbonden. De huidige regelgeving is te vinden op de website van de KNMG.

Regeling specialismen en profielen geneeskunst

Per 9 september 2015 is een geheel herziene versie van de Regeling specialismen en profielen geneeskunst van de KNMG in werking getreden. Vanaf deze datum heeft de KNMG één uitvoerend orgaan voor de opleiding en registratie van specialisten en profielartsen: de Registratiecommissie Geneeskundig Specialisten(RGS).  knmg.artsennet.nl/Opleiding-en-Registratie

Landelijk Overleg Sociaal-Geneeskundigen in Opleiding (LOSGIO)

Tijdens de opleiding, en in het werk, als AIOS heb je contact met een uiteenlopend aantal professionals; van je instituutsopleider, manager, mede-AIOS tot kinderartsen. Dat contact en de combinatie van verschillende opdrachten/taken kan vragen, of ideeën tot verbetering, oproepen. Het Landelijke Overleg Sociaal-Geneeskundigen in Opleiding (LOSGIO) is in het leven geroepen om op te komen voor de AIOS en vragen/ideeën te signaleren. Het LOSGIO vertegenwoordigt alle artsen in opleiding tot sociaal geneeskundige (arts Maatschappij + gezondheid, waaronder jeugdartsen, bedrijfsarts of verzekeringsarts). Wij bestaan volledig uit AIOS en laten onze stem horen door deel te nemen aan onderwijscommissies van wetenschappelijke verenigingen en opleidingsinstituten.

Wil je jouw frisse blik en enthousiasme met andere AIOS delen? Meedenken over de opleiding? Heb je een probleem of een goed idee? Of gewoon andere AIOS leren kennen? Het LOSGIO is laagdrempelig en meedoen kan altijd! Geïnteresseerden gaan naar www.losgio.nl

Vernieuwing opleiding

Opleiding Maatschappij + Gezondheid

Bij vragen of opmerkingen kunt u zich wenden tot een van de bestuursleden met onderwijs als aandachtsgebied via: secretariaat@ajnjeugdartsen.nl

Het competentieprofiel van de arts M&G is medio 2015 vastgesteld door het bestuur van de KAMG en omvat de huidige profielcompetenties. Als doel is gesteld: In 2025 is er een specialisme arts M&G en worden alle artsen M&G volgens hetzelfde opleidingsplan, vanuit de verschillende deskundigheidsgebieden, opgeleid.

Uitwerking met KBA’ s

Voor de inhoud van de opleiding waren de kerntaken van de publieke gezondheid leidend (beschreven door Jambroes in 2013). Per thema werden Kritische Beroepsactiviteiten (KBA) vastgesteld. KBA’s vormen samen het geheel van elementen die een beroep karakteriseren. Zij geven een specifiek beeld van de praktijk. Ze zijn observeerbaar en beoordeelbaar. Een KBA kan meerdere competenties betreffen. Een KBA wordt uitgevoerd in een kenmerkende beroepssituatie. Bij deze beschrijving bleek vanuit de verschillende deskundigheidsgebieden (zoals jeugd of infectieziekten) consensus over wat ons als bindt in de publieke gezondheidszorg.

Consultatieronde

November 2015 is door het KAMG bestuur besloten om het concept opleidingsplan in het veld uit te zetten voor reacties/consultatie. De reacties zijn in februari 2016 besproken in het KAMG bestuur in het Concilium. Eind oktober 2016 werd het aangepaste plan door het Concilium aangeboden aan het bestuur van de KAMG. Het KAMG bestuur heeft vervolgens een implementatieplan uitgewerkt.

Landelijk opleidingsplan

De arts in opleiding tot arts MG verwerft de competenties aan de hand van thema’s die in de 4 jaar toenemen in complexiteit. Hierbij wordt geen onderscheid gemaakt in 1e en 2e fase of in profielen. Het opleidingsplan bevat generieke thema’s met bijbehorende KBA’ s. Een aio’s wordt opgeleid in een deskundigheidsgebied (zoals jeugd of infectieziekten), dit kleurt de KBA’ s. Samen met de opleider wordt bepaald hoe de aio’s KBAs in de werksituatie kan uitvoeren. In het begin van de opleiding zijn de activiteiten en opdrachten gericht op microniveau, in de loop van de 4 jaar wordt dit meer gericht op meso- en macroniveau. In het opleidingsplan zijn naast stages in het eigen deskundigheidsgebied ook stages in diverse werkvelden/deskundigheidsgebieden opgenomen.

Het opleidingsplan wordt uitgewerkt in nauwe samenwerking tussen Concilium (generieke deel) wetenschappelijke verenigingen (specifieke deel) en het LOSGIO. Het gaat dan om beschrijving van de context waarbinnen de KBA gehaald kan worden, de eisen aan stages en onderwijs. De wetenschappelijke verenigingen dragen de invulling hiervoor aan. Dat wat samen kan wordt samen gedaan, maar dat wat specifiek is moet geborgd worden in het deskundigheidsgebied. Dit vormt de basis voor kwaliteitsborging van de uitstroom binnen het betreffende deskundigheidsgebied.

Deskundigheid jeugd

De AJN heeft in de zomer van 2016 de themakaarten en de KBA doorvertaald naar het deskundigheidsgebied jeugd. Een werkgroep heeft de context van de jeugdarts beschreven.
Een kerngroep van het Concilium lette op afstemming van de resultaten.
In een later stadium wordt het cursorisch onderwijs uitgewerkt (generieke deel en specifiek verplicht deel). Ook zal een advies worden opgesteld voor een overgangsregeling voor artsen, geregistreerd in een profiel naar geneeskundig specialist/arts M+G, geregistreerd in een deskundigheidsgebied. Ook de eisen voor herregistratie of de kwaliteitseisen voor praktijkorganisaties worden nog beschreven.

Het volledige opleidingsplan arts M+G is hier te vinden:
Opleidingsplan Arts Maatschappij en Gezondheid